پلوتو یک سیاره‌ی کوتوله‌ و بزرگ‌ترین جرم در کمربند کویپر است. این سیاره‌ی کوتوله زمانی به‌عنوان نهمین سیاره‌ی منظومه‌ی شمسی شناخته می‌شد؛ ولی به دلایلی از این مجموعه حذف شد.

پلوتو یک سیاره‌ی کوتوله و بزرگ‌ترین جرم در مجموعه‌ی کمربند کویپر است. دانشمندان پس از کشف پلوتو در سال ۱۹۳۰، آن را سیاره‌ی نهم منظومه‌ی شمسی نامیدند؛ ولی از ابتدا دهه‌ی ۱۹۹۰ و به‌ دنبال کشف توده ها دیگری با اندازه‌ی همانند در کمربند کویپر، چگونگی پلوتو به‌عنوان سیاره‌ی نهم زیر سؤال رفت. به این ترتیب پلوتو رسما از گروه سیاره‌های اصلی منظومه‌ی شمسی بیرون شد و اکنون که به‌عنوان یکتا از اجرام کمربند کویپر شناخته می‌شود. در آینده مفتوح هم ادعاهایی مبنی بر سیاره بودن پلوتو مطرح شد؛ اما تمام این فرضیه‌ها رد شدند یا از شواهد کافی برخوردار نبودند.

به‌طور کلی، پلوتو از عقیده ابهت نهمین جرم و از نظر سنگینی دهمین جرم شناخته‌شده در مدار خورشید است. جرم پلوتو از جرم اریس (یکی از توده ها دیگر در کمربند کویپر) اندکی کمتر است. پلوتو مثل دیگر توده ها کمربند کویپر اساسا از یخ و سنگ برپایی شده و نسبتا کوچک است. جرم پلوتو یک‌ششم و حجم آن یک‌سوم ماه، قمر زمین است.

مدار پلوتو مختلف‌المرکز و مایل است؛ به همین علت فاصله‌ی این سیاره‌ی کوتوله در نقاط گوناگون مدارش تا خورشید بین ۳۰ تا ۴۹ یکتا نجومی (۴٫۴ لغایت ۷٫۴ میلیارد کیلومتر) متغیر است. در نتیجه پلوتو گاهی از نپتون به خورشید نزدیک‌تر می‌شود. کم و بیش ۵٫۵ ساعت درازا می‌کشد الی نور خورشید به پلوتو برسد .پلوتو دارای پنج قمر شناخته‌شده است: شارون (بزرگ‌ترین قمر با قطری به اندازه‌ی نیمه پلوتو)، استیکس، نیکس، کربروس و هیدرا. پلوتو و شارون گاهی به‌عنوان سیستم دودویی در عقیده گرفته می‌شوند. کاوشگر نیوهورایزنز ناسا در ۱۴ جولای‌ ۲۰۱۵ از فراز پلوتو عبور کرد. نیوهورایزنز تنها کاوشگری است که تا به حال به بررسی پلوتو پرداخته. این کاوشگر در حین عبور خود از مجاورت پلوتو، به اندازه‌گیری و رصد ریزبین این سیاره و قمرهای آن پرداخت.

معرفی پلوتو

شکل‌گیری
تقریبا ۴٫۶ میلیارد سال پیش، منظومه‌ی شمسی ابری از گاز و غبار موسوم به سحابی شمسی بود. جاذبه منجر به زوال مواد و چرخش تند آن‌ها شد. در مرکز این سحابی، خورشید شکل گرفت. با شکل‌گیری خورشید، مواد باقی‌مانده چگال شدند. ذرات حقیر گرد هم آمدند و به دلیل نیروی گرانش به ذرات بزرگ‌تر تبدیل شدند. بادهای شمسی مایه بعید شدن عناصر سبک‌تری مثل هیدروژن و هلیوم از خورشید شد و تنها مواد سنگی و وزین در تقرب خورشید باقی ماندند که به‌مرور دنیاهای سنگی را تشکیل دادند. به این ترتیب غول‌های گازی از عناصر سبک‌تر به هستی آمدند.

هسته‌ی سنگی پلوتو هم تحت چنین سناریویی شکل گرفت. گازها و یخ‌ها بر نشانه نیروی گرانش به یکدیگر پیوستند؛ ولی مشابه سیاره‌های کوتوله‌ی دیگر، جرم پلوتو به بی گمان نصاب نرسید و نتوانست در دسته‌ی سیاره‌های رسمی پیمان بگیرد.

پلوتو گرد از پیکرها منحصر‌به فرد منظومه‌ی خورشیدی است؛ زیرا به نما سیاره‌ای دودویی است. سیاره‌ی مرکزی پلوتو و قمر شارون، این سیستم دودویی را می‌سازند. منظومه‌ی شمسی در ابتدا محیطی بی‌نظم و پرهرج‌ومرج بود؛ به‌طوری‌که کل سیاره‌ها، سیاره‌های کوتوله و سیارک‌ها به اطراف پراکنده شده بودند. با جنبش سیاره‌ها در مسیرشان، جرم آن‌ها باعث ایجاد نیروی گرانشی شد و مدار اجرام کوچک‌تر تغییر پیدا کردند. برخی پیکرها به سمت خورشید و بعضی کاملا در خلاف جهت خورشید جنبش کردند.

منظومه‌ی شمسی فعلی در سنجش با آغاز حیات خود دارای محیطی منظم است؛ اما مدار شگفت پلوتو دانشمندان را به این نتیجه رساند که این سیاره احتمالا در گذشته از مدار نپتون خارج شده است. به عقیده می‌رسد این فرضیه به دلیل شباهت پلوتو با تریتون (یکی از قمرهای نپتون) تقویت شده است. بااین‌حال مدار پلوتو به گونه‌ای است که هرگز با این سیاره‌ی بزرگ تصادف نمی‌کند؛ در نتیجه نمی‌تواند بخشی از سیستم آن باشد.

ازآنجاکه دانشمندان تغییر ناپذیر کردند پلوتو نمی‌تواند بخشی از سیستم نپتونی باشد، جستجوی سایر برای رفتار عجیب این کوتوله آغاز کردند و در نهایت موفق به کشف کمربند کویپر شدند. کمربند کویپر دیسکی متشکل از توده ها سنگی و یخی است که در لبه‌ی دوردست منظومه‌ی خورشیدی قرار دارد. پلوتو احد از میلیون‌ها توده‌ی سنگ و یخی کمربند کویپر و البته بزرگ‌ترین جرم شناخته‌شده در این ناحیه است. سیاره‌ی کوتوله‌ی اریس در مقام دوم پیمان می‌گیرد.

تجمع هسته

خصوصیات فیزیکی و ترکیب
تا پیش از سال ۲۰۱۵ و رسیدن کاوشگر نیوهورایزنز به پلوتو، داده‌های چندی درباره‌ی این سیاره‌ی کوتوله وجود داشت. بر بنیاد داده‌های نیوهورایزنز، قطر پلوتو ۲۳۷۰ کیلومتر (کمتر از یک‌پنجم قطر زمین) است. مشاهدات نیوهورایزنز از سطح این سیاره‌، ویژگی‌های سطحی انبوه مثل کوهستان‌هایی با ارتفاع ۳۵۰۰ متر را بارز کرد که با کوهستان‌های سنگی روی زمین قابل مقایسه هستند. به عقیده‌ی دانشمندان، احتمالا کوهستان‌ها روی بسترهای یخی شکل گرفته‌اند.

سطح پلوتو مملو از متان یخبسته است؛ اما دانشمندان نیوهرایزن تفاوت‌ زیادی در انعکاس‌ نوری سطح این سیاره‌ی کوتوله نگریستن کردند. یکتا از مشخصات سطحی برجسته‌ی پلوتو، منطقه‌‌ای قلبی‌شکل به اسم تومباگ رجیو است. سمت چپ این منطقه با کربن مونواکسید یخبسته پوشیده شده است. تغییرات دیگری هم در ترکیب مواد سطحی این ناحیه دیده می‌شود.

در مرکز بطن چپ تومباگ رگیو، منطقه‌ای زیاد هموار وجود دارد که تیم نیوهورایزنز آن را بر اساس اولین ماهواره زمین، اسپوتنیک پلانوم نام‌گذاری کرد. این ناحیه فاقد دهانه‌های برخوردی سیارکی است و بر اساس شواهد زمین‌شناسی، سن آن بیشتر از ۱۰۰ میلیون سال نیست. شاید این منطقه هنوز در حال شکل‌گیری است و دستخوش فرایند‌های زمین‌شناختی می‌شود. صفحات یخی همچنین نشان‌دهنده‌ی لایه‌هایی ویس به طول چند کیلومتر هستند که در یک جهت پیمان دارند. احتمالا این خط‌ها به انگیزه بادهای پرقدرت در سطح این سیاره‌ی کوتوله به وجود آمده‌اند. بر اساس شواهد تلسکوپ فضایی هابل، آثاری از مولکول‌های زیستی پیچیده در پوسته‌ی پلوتو دیده ‌شده است.

سطح پلوتو، سردترین نقطه در منظومه‌ی شمسی است. دمای سطح پلوتو به منفی ۲۲۵ درجه‌ی سانتی‌گراد می‌رسد. در مقایسه با تصاویر گذشته، عکس ها تلسکوپ فضایی هابل پرتو می‌دهند این سیاره‌ی کوتوله به بازبینی زمان سرخ‌تر شده است. انگیزه این مسئله تغییرات فصلی است.شاید پلوتو میزبان اقیانوس‌های زیرزمینی باشد؛ اما هنوز شواهد کافی در این مقوله به دست نیامده‌اند. اگر اقیانوس‌های زیرزمینی در پلوتو هستی داشته باشند، احتمالا میزبان حیات خواهند بود.

تومباگ رگیو؛ قلب پلوتو
تومباگ رگیو، درخشان‌ترین مشخصه‌ی سطحی پلوتو است که صحیح در شمال استوا و در شمال شرق کتولو ماکولا و شمال غرب کرون ماکولا قرار دارد که هر دو مناطقی تاریک هستند. عرض صفحه‌ی غربی آن ۱۰۰۰ کیلومتر است که از نیتروژن و سایر گازهای یخبسته تشکیل شده است. این صفحه اسپوتنیک پلانیتیا اسم دارد. صفحه‌ی شرقی ترکیبی از بلندی‌های به‌شدت انعکاسی است و گمان می‌رود دارای پوششی از نیتروژن دارد که از جو اسپوتنیک پلانیتیا به این تقسیم مسیر یافته‌اند و سپس به‌صورت منجمد روی این سطح فرود آمده‌اند. این ناحیه به قلب پلوتو هم نامدار است.

پرواز بر فراز منطقه‌ی تومباگ رگیو سرشناس به قلب پلوتو

ساختار داخلی
به انگیزه فروپاشی عناصر رادیواکتیو، دمای یخ پلوتو به‌حدی بالا می‌رود که از دسته سنگی آن متمایز می‌شود. به همین انگیزه به عقیده‌ی دانشمندان، ساختار درونی پلوتو تفکیک‌شده است؛ به‌طوری‌که مواد سنگی روی هسته‌ای چگال قرار دارند که با گوشته‌ای از یخ فراگرفتن شده است. ۷۰ درصد از پلوتو را سنگ و ۳۰ درصد آن را یخ ساختن می‌دهد. گازهای یخبسته دیگری مانند متان، کربن مونواکسید و نیتروژن هم سطح این سیاره‌ی کوتوله را پوشانده‌اند.

ساختار درونی پلوتو

مدلی از ساختار داخلی پلوتو

مدار و چرخش
دوره‌ی مداری پلوتو در حال آماده کم و بیش ۲۴۸ سنه است. ویژگی‌های مداری این سیاره‌ی کوتوله با سیاره‌های دیگر متفاوت هستند. پلوتو حائز مداری به‌شدت بیضوی و فاصله‌ی آن لغایت خورشید، ۴۹ برابر فاصله‌ی زمین لغایت خورشید است. ازآنجاکه مدار این سیاره‌ی کوتوله مختلف‌المرکز است، فاصله‌ی آن از خورشید تغییر می‌کند. این سیاره‌ی کوتوله به مدت ۲۰ سال در درازا بازه‌ی مداری ۲۴۸ ساله‌ی خود، از نپتون به خورشید نزدیک‌تر می‌شود. در نتیجه ستاره‌شناسان فرصتی نادر برای رسیدگی این جسم دورافتاده و سرد پیدا می‌کنند.

از بالا این طور به نظر می‌رسد که مدار پلوتو مدار نپتون را قطع می‌کند؛ اما مدار این دو جرم به گونه‌ای تراز شده است که هرگز با یکدیگر تصادف نکنند. مدار نپتون و پلوتو متقاطع نیست. وقتی پلوتو در نزدیک‌ترین فاصله به خورشید پیمان دارد، در بالای راه جنبش نپتون پیمان می‌گیرد؛ به‌طوری‌که مدار پلوتو ۸ واحد نجومی بالاتر از مدار نپتون پیمان دارد و به این ترتیب مانع از برخورد می‌شود.بر اساس پژوهش‌های مختلف، در طی میلیون‌ها سال، ماهیت کلی تراز مدارهای نپتون و پلوتو تغییر نکرده است. البته مدار پلوتو در معرض ناپایداری قرار دارد؛ ولی گاهی نپتون آن را آرام می‌کند.

جو و میدان مغناطیسی
جو پلوتو لایه‌ای رقیق از گازهایی است که این سیاره‌ی کوتوله را احاطه کرده‌اند. تقسیم زیادی از جو پلوتو را نیتروژن تشکیل می‌دهد و مقادیر اندکی متان و کربن‌مونواکسید هم در آن پیدا می‌شود که نتیجه‌ی تصعید گازهای منجمد سطحی است. جو پلوتو با تغییرات نیرومند شناخته می‌شود که به علت مدار شگفت این سیاره‌ی کوتوله رخ می‌دهند.

فشار سطحی جو پلوتو که در سنه ۲۰۱۵ بدست نیوهورایزنز اندازه‌گیری شد، تقریبا ۱ پاسکال (۱٫۱ مساوی خفگی جو زمین) است. رصد جو پلوتو از زمین کار دشواری است و بررسی آن تنها زمانی شدنی است که این سیاره‌ی کوتوله از مقابل ستاره‌ای دوردست عبور کند؛ به این ترتیب ستاره‌شناس‌ها می‌توانند نشان جو بر روشنایی ستاره را ببینند. این رویداد در سنه ۲۰۱۶ روی دادن و مشخص شد جو پلوتو رو به پیشرفت بوده است. ستاره‌شناس‌ها برای نخستین ‌بار در سال ۱۹۸۸ جو پلوتو را رصد کردند.

اما حالا به نظر می‌رسد کل چیز تغییر کرده و جو پلوتو مبتلا فروپاشی شده است. جدیدترین گذار پلوتو به جولای‌ ۲۰۱۹ بازمی‌گردد که کو آریماتسو از دانشگاه کیوتوی ژاپن به رصد آن پرداخت. او و تیمش معتقدند فشار جوی پلوتو از سال ۲۰۱۶ به اندازه‌ی ۲۰ درصد تفریق یافته است.

جو پلوتو بر اساس حرکت آن نسبت به خورشید تغییر می‌کند
در حالت کلی وقتی پلوتو به خورشید نزدیک‌تر است، گازهای منجمد سطحی آن ذوب می‌شوند و جو نازکی برپایی می‌دهند که بیشترین تقسیم آن نیتروژن و بخش کمی از آن متان است. گرانش پائین پلوتو (یک‌بیستم کره‌ی زمین)، مایه توسعه‌ی جو الی دامنه‌های بالاتر می‌شود؛ اما با بعید شدن پلوتو از خورشید، بخش زیادی از جو آن ناپدید می‌شود. بااین‌حال در شرایط وجود جو، بادهایی قوی در پلوتو می‌وزند. روشنایی جوی پلوتو هم متغیر است و می‌توان بر پای بست، امواج گرانشی یا وزش باد روی کوه‌ها به این دگرگونی ها پی برد.

جو پلوتو برای جریان مایعات سطحی بسیار رقیق است؛ اما احتمالا این جریان‌ها در گذشته‌ای بعید روی سطح این سیاره‌ی کوتوله وجود داشته‌اند. بر اساس تصاویر و داده‌های نیوهورایزنز از دریاچه‌ی منجمدی در منطقه‌ی تومباگ رگیو، شواهدی از کانال‌های کهن دیده شدند. از طرفی جو پلوتو در گذشته‌های دور، ۴۰ مساوی ضخیم‌تر از جو فعلی آن بوده است. دانشمندان در سال ۲۰۱۶ از هستی ابرهایی در جو پلوتو خبر دادند که درخشش متفاوتی داشتند. ترکیب احتمالی این ابرها، استیلین، اتان و هیدروژن سیانید است.

هنوز به‌طور قطعی مشخص نیست پلوتو دارای میدان مغناطیسی است یا خیر؛ ولی با پروا به ابعاد کوچک و سرعت چرخش کند آن، می‌توان به این نتیجه رسید که این سیاره‌ی کوتوله فاقد میدان مغناطیسی است.

قمرها
منظومه‌ی قمری پلوتو بر اثر برخورد این سیاره‌ی کوتوله با دیگر پیکرها کمربند کویپیر شکل گرفته است.

شارون؛ بزرگ‌ترین همراه پلوتو
پلوتو حائز یک قمر بسیار کبیر است که اندازه‌ی آن دقیقا نیم پلوتو است. این قمر که در سنه ۱۹۷۸ کشف شد بر پای بست، دیوی در اساطیر یونان که ارواح را به دنیای تحتانی می‌برد، شارون نامیده شد. (پلوتو هم بر پای بست، خدای دنیای تحتانی نام‌گذاری شده است). اندازه‌ی کبیر شارون با قطر ۱۲۰۰ کیلومتر برخی مواقع دانشمندان را به این باورداشت سوق می‌دهد که پلوتو و شارون یک منظومه‌ی سیاره‌ای دودویی هستند؛ چرا که قطر پلوتو ۲۳۷۰ کیلومتر است.

پلوتو و شارون فقط ۱۹,۶۴۰ کیلومتر با یکدیگر فاصله دارند که از فاصله‌ی لندن و سیدنی استرالیا کمتر است. بازه‌ی مدار شارون به بعید پلوتو،‌ ۶٫۴ روز زمینی است. وانگهی شارون دارای قفل جزر و مدی است؛ به این معنی که تنها یک طرف آن به سمت پلوتو قرار دارد. شارون قمری خاکستری است و رگه‌های سرخ‌رنگی در قطب شمال آن دیده می‌شود. تقسیم زیادی از این قمر از یخ پوشیده شده است؛ اما احتمالا منطقه‌ی سرخ‌رنگ آن ترکیبی همانند جو پلوتو دارد. سطح این قمر به طرز شگفت‌انگیزی جوان است و احتمالا اقیانوسی منجمد ذیل سطح آن وجود دارد.

شارون قمر پلوتو

دو قمر کوچک‌تر
در سال ۲۰۰۵، دانشمندان برای آماده‌سازی مأموریت نیوهورایزنز با تلسکوپ هابل از پلوتو عکس‌برداری کردند. آن‌ها متوجه دو قمر حقیر دیگر در اطراف پلوتو شدند که نیکس و هیدرا نام گرفتند. فاصله‌ی این قمر‌ها لغایت پلوتو دو الی سه برابر فاصله‌ی شارون تا پلوتو است.

کاوشگر نیوهراینز ناسا از جزئیات قمر شارون در سال ۲۰۱۵ عکس‌برداری کرد؛ اما تنها از فاصله‌ای بعید چهار قمر سایر را رصد کرد. بااین‌حال این مأموریت اندازه‌گیری‌های احسان از این دو قمر ارائه داد. طول نیکس ۴۲ کیلومتر و عرض آن ۳۶ کیلومتر بود؛ درحالی‌که درازا هیدرا ۵۵ کیلومتر بود.

قمرهای چهارم و پنجم
دانشمندان با به کارگیری تلسکوپ فضایی هابل در سال ۲۰۱۱، کامیاب به کشف کربروس، قمر چهارم پلوتو شدند. مدار کربروس بین نیکس و هیدرا قرار گرفته است و با وجود اندازه‌ی کوچک، تلسکوپ هابل تأثیر گرانشی نیرومند آن بر قمرهای همسایه را پدیدار کرد.

پنجمین قمر، استیکس در سال ۲۰۱۲ رصد شد. بر بنیاد تخمین‌ها شکل این قمر نامنظم است و پهنا آن به هفت کیلومتر می‌رسد. این قمر در مدار دایره‌ای به قطر ۹۵ هزار کیلومتر در گوشه ها-کناره ها پلوتو می‌چرخد و در همان صفحه‌ای است که دو قمر دیگر پیمان گرفته‌اند. دانشمندان چشمداشت داشتند بعد از رسیدن نیوهورایزنز به پلوتو، قمر‌های بیشتری کشف کنند؛ ولی این رویداد رخ نداد.

خانواده قمری پلوتو

این تصویر ترکیبی، سطح قمر بزرگ پلوتو، شارون را همراه ‌با چهار قمر کوچک‌تر آن نشانه می‌دهد. این عکس ها بدست افزار LORI روی فضاپیمای نیوهورایزنز ثبت شدند.

رصدها و کاوش‌ها
فاصله‌ی بسیار پلوتو لغایت زمین، رسیدگی عمیق و ریزبین آن را سخت می‌سازد. در ۱۴ جولای‌ ۲۰۱۵، کاوشگر نیوهورایزنز ناسا از پلوتو عبور و اطلاعات ارزشمندی درباره‌ی این سیاره‌ی کوتوله ارسال کرد.

رصدها
پلوتو حتی با تلسکوپ‌های بزرگ زمینی هم ظاهری ستاره‌مانند بدون دیسکی آشکار دارد. نقشه‌های اولیه‌ی پلوتو در اواخر دهه‌ی ۱۹۸۰ منتشر شدند. این نقشه‌ها بر پای بست، خسوف قمر بزرگ پلوتو، شارون به دست آمدند.

نقشه‌های بهتری با تلسکوپ فضایی هابل (HST) به دست آمدند که حائز وضوح بالاتر و جزئیات بیشتری بودند؛ دربرگیرنده اطلاعاتی مانند مناطق قطبی و نقاط روشن بزرگ. این نقشه‌ها حاصل پردازش کامپیوتری پیچیده بودند و تا موعد رسیدن کاوشگر نیوهورایزنز در جولای‌ ۲۰۱۵، از بهترین نقشه‌ها به احصاییه می‌رفتند.

نیوهورایزنز؛ کاوش در پلوتو و ما فوق آن
در جولای‌ ۲۰۱۵، نیوهورایزنز ناسا نخستین کاوشگری بود که به بازدید از سیاره‌ی کوتوله‌ی پلوتو پرداخت. مشاهدات این کاوشگر فهم ما از پیکرها منظومه‌ی خورشیدی را متحول کرد. نیوهورایزنز نخستین کاوشگر از مجموعه‌ مأموریت‌های New frontiers (مرزهای نو) بود که برای کاوش در نقاط دوردست منظومه‌ی خورشیدی طراحی شده بود. این کاوشگر در تاریخ ۱۹ ژانویه‌ی ۲۰۰۶ با راکت اطلس ۵ از ایستگاه نیروی هوای کیپ کاناورال در فلوریدا پرتحمل شد.

نیوهورایزنز در جولای‌ ۲۰۱۵ به پلوتو قبض و بر پایه برنامه به جمع‌آوری داده‌هایی از آن و مخابره‌ی آن‌ها به زمین پرداخت. فاصله‌ی ۵ میلیارد کیلومتری پلوتو تا زمین، یکتا از چالش‌های برقراری ارتباط با نیوهورایزنز بود؛ زیرا پرتوهای شمسی در چنین فاصله‌ای به قدری ناتوان هستند که نمی‌توانند این کاوشگر را تقویت کنند. در ضمن تأخیر طولانی در برقراری ارتباط هستی داشت.

وقتی نیوهورایزنز به پلوتو رسید، ۴٫۵ ساعت درازا کشید لغایت پیغامِ رسیدن به مقصد به زمین مخابره شود. عکس ها اولیه‌ی نیوهورایزنز نشان‌دهنده‌ی جوان بودن سطح پلوتو و کوهستان‌هایی بلند با ارتفاع کم و بیش به ۳۵۰۰ متر بودند. از سایر اکتشافات نیوهورایزنز می‌توان به شواهدی از اقیانوس‌های زیرسطحی قدیمی روی شارون و تپه‌های یخ روی پلوتو اشاره کرد. بر پایه پژوهشی در سال ۲۰۱۸، با هستی فاصله‌ی زیاد پلوتو با خورشید، احتمال هستی زندگی سطحی روی آن وجود دارد.

تصویری فرضی از کاوشگر نیوهرایزنز بر فراز پلوتو

تصویری فرضی از کاوشگر نیوهورایزنز ناسا بر فراز سیاره‌ی کوتوله‌ی پلوتو

مأموریت‌های آینده
مأموریت نیوهورایزنز اطلاعات ارزشمندی درباره‌ی پلوتو، سیاره‌ی کوتوله‌ی یخی مخابره کرد؛ اما این کاوشگر به‌سرعت از پلوتو عبور کرد و فقط موفق به ارسال تصاویری دقیق از یک سمت آن شد. گام بعدی ارسال یک مدارپیما است و ناسا برنامه‌ای برای آغاز چنین مأموریتی در پیش دارد.

مأموریت مدارپیمای پلوتو با موانع متعددی روبه‌رو خواهد شد. احد از موانع مخابره‌ی داده‌‌ها است. گنجایش ذخیره‌سازی نیوهورایزنز فقط ۱۶ گیگ بود و ۱۶ ماه طول کشید الی کل داده‌ها را از پلوتو به زمین ارسال کند. در نتیجه مدارپیما احتیاج به حافظه‌ی اغلب و سیستم مخابره‌ی قدرتمندتری خواهد داشت. از طرفی ساده‌ترین راه رسیدن به پلوتو، استفاده از گرانش نیرومند مشتری، بزرگ‌ترین سیاره‌ی منظومه‌ی خورشیدی است. کاوشگر نیوهورایزنز از کمک گرانشی مشتری بهره‌گیری کرد و مدارپیمای آینده‌ی پلوتو احتمالا همین مسیر را طی خواهد کرد.

برنامه‌ریز‌های پروژه باید موقعیت مشتری نسبت به زمین و پلوتو را در نظر بگیرند. پس از سال ۲۰۳۲، مشتری در ترازبندی مطلوبی پیمان خواهد گرفت؛ ولی به گفته‌ی برنامه‌ریز‌ها، برای رسیدن به پلوتو در کمتر از ۲۰ سال باید کاوشگر را تا پیش از ۲۰۳۲ ارسال کرد. مدارپیمای آینده‌ی پلوتو احتمالا دربرگیرنده یک سطح‎نشین هم خواهد بود.

تصویر باکیفیت نیوهرایزنز از پلوتوتصویر رنگی با کیفیت نیوهرایزنز از سطح پلوتوکوهستان‌های پلوتو به اتفاق با جوی غبار آلودلحظه‌ی وداع نیوهرایزنز با پلوتونمایی از یخ‌فشان‌های احتمالی در سطح پلوتوصفحات یخی پلوتونماهایی بزرگنمایی‌شده از سطح شارون، بزرگترین قمر پلوتوپلوتو و شارون
گالری تصاویر پلوتو از کاوشگر نیوهورایزنز ناسا

چرا پلوتو سایر یک سیاره نیست
در تاریخ ۲۴ آگوست ۲۰۰۶، درک کل از منظومه‌ی خورشیدی برای همش تغییر کرد. در این تاریخ پژوهشگران اتحادیه‌ی بین‌المللی اخترشناسی (IAU) به طرد پلوتو از رده‌ی سیاره‌ها رأی دادند و وضعیت آن را به یک سیاره‌ی کوتوله تنزل دادند.

پلوتو در سنه ۱۹۳۰ در رده‌ی سیاره‌های منظومه‌ی خورشیدی طبقه‌بندی شد. اما این کاندیدای جدید منظومه‌ی خورشیدی به عقیده عجیب می‌رسید و مدار بیرون از مرکز، آن را از دیگر سیاره‌ها جدا می‌کرد. در سال ۱۹۹۲، دانشمندان اولین جرم کمربند کویپر به اسم 1992 QB1 را کشف کردند که گرد از پیکرها کوچک گوشه ها-کناره ها پلوتو بود. پس از آن بسیاری از پیکرها سایر این کمربند هم کشف شدند که همانند کمربند سیارکی بین مریخ و مشتری بودند.

فضاپیمای نیوهورایزنز ناسا به‌اندازه‌ای از زمین بعید است که ستارگان را از زاویه‌ای تازه می‌بیند
پلوتو همانند پادشاهی در میان پیکرها کمربند کویپر می‌درخشید؛ الی اینکه ستاره‌شناسان در جولای‌ سنه ۲۰۰۵، متوجه جرم دوردست اریس شدند که به عقیده می‌رسید از پلوتو بزرگ‌تر باشد. پژوهشگرها باید این سؤال را از خود می‌پرسیدند: اگر پلوتو سیاره بود؛ آیا اریس هم سیاره است؟ بعد درباره‌ی سایر توده ها یخی کمربند کویپر چه می‌توان گفت؟ کران تعیین‌کننده برای تشخیص یک سیاره از سایر پیکرها چیست؟ به‌ دنبال طرح پرسش‌های فوق، تعاریف جدیدی برای سیاره ارائه شد. به‌ دنبال طرد پلوتو از مجموعه‌ی سیاره‌های منظومه‌ی شمسی، در سال‌های بعد نظرها و پیشنهاد‌ها مختلفی برای پیمان دادن پلوتو در دسته‌ی سیاره‌ها مطرح شدند؛ ولی هیچ کدام به تأیید نرسید.

منبع: https://www.zoomit.ir/space/365713-journey-to-pluto-kuiper-belt-object/